You are currently viewing Bloglarda Türkçeye Saygı Var mı?

Bloglarda Türkçeye Saygı Var mı?

Bu yazının tamamı sana yazıldı. İstediğin kadar üzerine alınabilirsin. “Blog yazmanın 10 kuralı”, “Hatasız bir blog yazısı yazmak için 100 altın kural” gibi nesnelliği tartışmalı konuları işin meraklılarına bırakıyorum. Ben “10 adımda 12 adım” konulu bir yazı yazacağım.

Son dönemde karşıma çıkan hemen her bloğu ziyaret ediyor ve pek çok blog yazısını “Acaba bir şey öğrenebilir miyim?” düşüncesiyle okumaya çalışıyorum. Sürekli içimden söyleniyordum, “Bu kadar hata nasıl yapılır?” diyerek. Artık dayanamadım yazıyorum. Hani su götürür birkaç hata olsa hoş görülebilir. Bahsettiğim içeriklerde hatasız yeri bulmak, gece zifiri karanlıkta ak sütün içindeki ak kılı bulmak kadar zor.

İstediğin konuda yazabilirsin

Tartışmaya açık olsa da istediğin her konuda blog yazısı yazabilirsin. Buna kimse karışamaz. Spor yaz, güzellik yaz, programlama yaz, edebiyat yaz… Ama istediğin gibi yazamazsın arkadaşım. Yani yazının kurallarını sen belirleyemezsin. Trafikte istediğin gibi hareket edebiliyor musun? Hayır. Kurallara uymak zorundasın. Uymadığında karşına bir polis çıkıyor. Uyarmaya bile ihtiyaç duymadan yapıştırıyor cezayı. (Bu da bir uyarı aslında.) Aynı hatayı yapmaya devam edersen sonuçlarının ne olacağını biliyorsun. Trafik kurallarına ve trafik işaretlerine uyuyorsun da imlaya ve noktalama işaretlerine niye uymuyorsun? Bu dil senin değil. Bize sadece kullanma hakkı verilmiş. Kötüye kullandığında ne kaybettiğini kendin sorgula.

Türkçe blog âlemi ne kadar bir yüz ölçümüne sahiptir bilmiyorum. Şunu tahmin ediyorum: Blog âleminde Türkçe hassasiyeti olan blog sayısı %25’i geçmez. Bir bu kadarı da “eh işte” denilebilecek türde. Demek ki yarısı kötü bir dille yazılıyor yazıların. İnanmayanlar bahsettiğim açıdan yazıları inceleyebilir. Bu kadar bozuk bir imla ve noktalama ile nereye kadar? Şimdi içinden “Ben Türkçe öğretmeni miyim? Bütün kuralları nereden bileyim, nasıl uygulayayım?” diyorsun. Türkçe konuşup yazıyorsan öğreneceksin.

Sözlük okumayan, gerektiğinde TDK’nin sayfalarına bakmayan yazar olur mu? Tarayıcında TDK sayfalarından imla kuralları ve noktalama işaretleri kayıtlı olmalı. Buna Türkçe sözlük sayfasını da ekleyeyim. Nasıl yazıldığından emin olmadığın bir kelime için sözlüğe bakmak bu kadar zor olmamalı.

Vitrin güzel ama satıcılar kötü

Sayfa tasarımına özen gösteriyorsun yani vitrinin güzel. Ama içeride hiçbir ürün yerli yerinde değil. Gıda ile deterjanı aynı rafa koymuşsun. Bu, biraz üsluptur. Sen bilirsin. Bunu geçtim.  İçeride kötü davranan satıcılar var. Bir şey soruyorsun, sorduğuna pişman ediyor. Müşteriye yardımcı olmak için değil de işleri zorlaştırmak için orada bulunuyor gibi. İmla ve noktalama biraz buna benziyor. Ürünü kolay görünür hale getirmelisin. İsteyen istediğini istediği yerde bulabilmeli. Bir de o çalışanlara söyle, müşterilere kibar davransınlar.

En güzel vitrin sende olsa, en çok çeşit senin işyerinde bulunsa hatta en ucuz sen satıyor olsan bile ben, çalışanların tavrından memnun olmadığım bir iş yerine -kolay kolay- tekrar gitmiyorum. Kendimi rahat hissetmediğim bir dükkânda ne işim var? Sen de gitme.

Yazını kaç kez okuyorsun?

Bir yazıda günler, aylar hatta yıllar sonra bile düzeltme yapılabilir. Sen eski yazılarını hiç okumuyor musun? Okumuyorsan bu yazı zaten senin için değildi. Okuyor ama düzeltmiyorsan hem okuyucuya saygısızlık yapıyorsun hem de Türkçeye.

Ben her yazımı yayımlamadan önce en az on kez okuyorum. Hatta bazen blogları gezerken kendi bloğuma çıkıyor yolum. Herhangi bir blogmuş gibi kendi yazılarımı okuyorum. Gördüğüm en küçük hatada hiç üşenmeden yönetim paneline girip gerekli düzeltmeyi yapıyorum. Delirmiş olabilirim. Bize akıllı lazım değil ki.

Kızacaksın biliyorum, kızabilirsin. Tükçeye böylesine saygısız davranan blog yazılarını okumuyorum, okuyamıyorum. Cümleleri düzeltirken yazıda ne anlatıldığını takip edemiyorum çünkü. Sekmeyi kapatıp kurtuluyorum işkenceden. Tavsiye ederim.

Daha çok çalışma/etkinlik yapmalı

Geçenlerde “2. Blog Yazarları Çalıştayı” adıyla bir etkinlik yapıldı. Orada “İnterneti bloglar kurtaracak, Türkiye’de de blogları Türkçe kurtaracak.” gibi bir slogan vardı. Çok sevmiştim.  Bu iyimser ifadeleri yazan Evren Soyuçok’un bir bildiği elbette olmalı. Belki de kaliteli blogları keşfetti, sadece onları takip ediyor. Kendisine bu vesile ile sormuş olayım. Böyle güzel bir liste varsa elinde bunu yayımlasın ve herkes kaliteli bir dille yani güzel bir Türkçeyle kaleme alınmış yazıları okuma imkânına kavuşsun.

Bunun dışında fikri olan varsa onlar da yorumlarında bildirebilir. Bir şeyler yapılmalı. Ama ne? Özel bir tim mi kursak bu iş için? Kötü yazıları ön plana çıkarmanın anlamı yok. Kötüyü örneklemiş oluruz. Öyleyse Türkçesi düzgün yazıları ve yazarları nazara verip herkesin görmesini sağlamak olabilir belki.

Türkçeyi seviyorsak ona kötü davranamayız

Çok ağır bir yazı oldu. Kendimi tutamadım. Hepsi Türkçe sevdasından. Başka Türkçe yok. Oktay Sinanoğlu “Bye ByeTürkçe” adlı eserinde “Türkçe giderse Türkiye gider.” diyordu. Anlıyorsun değil mi derdimi? Doğruları şimdi söylemezsek ölüp gidince mi söyleyeceğiz?

“Benim bloğum için kimse ahkâm kesemez.” diyorsun içinden. Hem haklısın hem haksız. Şunu da söyleyip bitiriyorum: İstediğin yemeği yapabilirsin. İstediğin malzemeyi kullan. İstediğin ölçülere uy. İstediğin gibi servis yap. Bize söz düşmez. Ama mutfak senin değil. Adam gibi kullan!

“10 adımda 12 adım”ı bir sonraki yazıda anlatırım artık.

Beni bilgilendir
Bildirim seçiniz
guest
20 Yorum
Satır içi geri bildirim
Tüm yorumları gör
Ece Evren
9 Ocak 2017 23.19

Doğru. Evren Bey senelerin blog yazarı. İnşallah çağrınızı duyar ve örnek blogları listeler.
Ben de çok yanlışlar görüyorum. Ama üzülerek geçmek zorunda hissediyorum kendimi. Kolay kolay şu, şu ve şu kişiler daha özenle yazsınlar denmiyor. Siz de genele hitap etmişsiniz mesela.
Bir yerde okumuştum. Yazdıktan sonra bekletin yazıyı. Süre ne kadardı unuttum ama, aralıklarla okumamız tavsiye ediliyordu. Ben yaşadım bu şanssız durumları. Yanlışları (imla, düşük cümle vs) görmemişim resmen. Sürekli düzeltip güncelliyordum. Hâlâ vardır diye kuşku duydum şimdi. Yarın günümü bu işe ayırıp, okuyabildiğim kadarını gözden geçireyim.

Ben bazen sizin x bloglarda yorumlarınızı görüyorum ve şaşırıyorum oraya yorum bırakmanıza. Siz açıkça düşündüklerinizi yazmışsınız. Ben de açık ifadeden yanayım.Hatırlarsanız size bir yorumumda benim donanımlı biri tarafından eleştirilmeye ihtiyacım var demiştim. Hakikaten bir olayın ya da icraatın içinde olmakla, dışarıdan izlemek farklıdır.

Sağlıcakla kalın.

Ece Evren
9 Ocak 2017 23.24

Ne yazık ki yorumu gönderdiğimde hemen iki yanlış fark ettim. Biri ama kelimesinden sonra virgül, diğeri noktadan sonra aralık vermemişim bir yerde.

Ece Evren
Yanıtla  Bir Edip
12 Ocak 2017 17.03

Bence doğallığıyla kalsın ki, bu hataları bir daha yapmayayım :))

Abdullah
Abdullah
10 Ocak 2017 00.15

Postunuzu dikkatli bir şekilde okudum. Eksiklerimin büyük olduğunu biliyordum.

Bu eksikliklerimi kapatmak için biraz çaba sarf etmiştim. Sonra biraz kafam karıştı.

TDK baktım. İmla kılavuzlarını da inceledim. Gerçekten faydasını da gördüm. Son üç aydır.

Bu doğrultuda postlarım da düzelmeye çalışıyorum.

Bazen daha önce bir yazımı hiç unutamam yazdığım yazıyı ben bile okuyamadım.

Düzeltilebilecek bir yanı da yoktu. Hemen sildim.

Belki ilerde o konuyu bir daha adam gibi ele alıp yazabilirim.

İnanın bu konuda sizin kadar ben de hassasiyetle davranıyorum.

Aslında bir de bir sorum olacak ne zamandır. Zihnimde bu soru gidip geliyor.

İmla kılavuzunu ve Türkçeyi iyi kullanıp post yazıları yazabilir.

Buna bende katılıyorum.

Katılmadığım noktayı da hemen açıklık getirmek istiyorum.

İçeriği samimiyetten uzak asparagas sözlerle dolu olan bir post yayınlaması süsleyerek insanları yutturması ne kadar doğru sizce.

Tahmin ediyorum ki, sizde bunları rahatlıkla görebiliyorsunuzdur.

Yoksa samimi, içten, doğru bir şekilde post yazılarını yazıyor.Fakat gel gör ki, Türkçeyi ve imla kılavuzundan postları uzak.

Sizce bu da doğru değil bunu da katılıyorum.

Hem güzel yazı yazan hem de doğru dürüst post yayınları yazan blog dünyasında çok az bir azınlığa sahip olduğunu düşünüyorum.

Aslında konuyu şuraya bağlamak istiyorum. Bizler daha konuşmasını, kitap okumasını daha bilmiyorum.

Bu işin daha önemini kavrayamadık. Yazmak bunların çok ötesinde bir yerde bunu ulaşabilir miyiz derseniz bu zihniyetlerle çok zor.

Zihnimizde hak etmeden kazanmaya odaklanmış. Üretmek, araştırmak, sorgulamak yok.

Siz kendi açınızdan sorguladınız ve yorumladınız. Bende sorguladım ve yorumlamaya çalıştım.

Belki doğruyum belki yanlış sadece bir birey olarak doğrularımı ve gördüklerimi söylemeye çalıştım.

Özgür bir ülke de yaşayan herkesin düşüncelerini paylaştığı veya tartıştığı bir zaman olursa ne Türkçe’miz elden gider ne de bizler.

Uygar bir toplum olarak ancak böyle büyüyebiliriz diye düşünüyorum.

Ayrıca TDK yi öğrenmem için bir yol gösterirseniz memnun olurum.

Saygılarımla.

Poyraz
10 Ocak 2017 15.03

Çok doğru sözler! Ne denilebilir ki? Bazen hızlı yazmaktan ötürü kelime virgül atladığımız oluyor ama genel manada kurallara uymaya çalışıyorum. Tekrar hatırlattığınız için teşekkürler

zaferb
10 Ocak 2017 21.26

Bir Türkçe öğretmeni olarak ifade ettiklerinize sonuna kadar katılıyorum. Üstelik bırakın hata yapmayı, “hata”yı bir tarz olarak algılayıp kalemini hep bu şekilde oynatanlar var. En büyük sıkıntının bu olduğuna inanıyorum.

Umman Aslan
13 Ocak 2017 23.53

Bir nəfəsə oxudum bu çox gözəl yazınızı. Doğrusu imla xətalarına mən də çox taxılıram. Hətta mesaj yazarkən belə sözləri qısaltmadan düzgün şəkildə yazmağa, durğu işarələrindən yerində istifadə etməyə çalışıram. Yaxınlarım gülürlər mənə, amma, bir dilçi olaraq bu mənim borcumdur deyirəm. Görəsən dil-ədəbiyyatçı olduğumuz üçün mü bu qədər həssas yanaşırıq məsələyə?

Elif
16 Ocak 2017 13.14

Bu, mutlak olmayan, görece haklı çabanızdan dolayı sizi tebrik ederim. Ancak blog içeriğinden dolayı yazı dilini, günlük konuşma dili seviyesinde kullanan bazı blogır arkadaşlarım var. Onların bu samimi, karşıma oturmuş da benimle sohbet ediyormuş hissi uyandıran kalıptaki yazılarını da severek, gülümseyerek ve de ilgi ile okuyorum. Ne Türkçe kelimeleri katlediyor olmaları ne de kullanmadıkları noktalama işaretleri gözüme batıyor. Benim görüşüm; Türk dili kurallarına uyum gerekliliği, yazının ana teması ile orantılıdır. Kalkıp da edebi ya da bilimsel amaç güden bir yazı ile (örn. öykü, roman, makale vs.) tamamen içini dökmek, rahatlamak, gülmek, kızmak amacıyla yazılmış bir yazı, bu bağlamda aynı kefeye konmamalıdır. Yine benim görüşüm; yazının içeriği, şeklin önüne geçebiliyorsa ne ala, asla o blogırı takip etmeyi bırakmam. Bakın “blogır” diyorum, “yazar” değil. Zira ikisi arasında (yine bence) fark var.
Sevgiler…

Evren | e-vren günlüğü
17 Ocak 2017 16.39

Merhaba; çok önemli ve güzel bir yazıya imza atmışsın. Seni kutlarım. Kâğıt üzerinde de yazsam, dijital ortamda da yazsam yazım kurallarına hep dikkat ettim. 2015 yılında düzenlediğimiz ilk Blog Yazarları Çalıştayında bloglarda herkese açık yayın yaptığımız için ortak dil Türkçeyi ‘bu blog benim’ sorumsuzluğuyla yanlış kullanamayacağımızı dile getirmiştim. Hatta TDK’nın yazım kılavuzunun son baskının her blog yazarının elinin altında olması gerektiğini söylediğimde bana gülenler ‘o kadar da gerek yok’ diyenler olmuştu. Neyse ki senin gibi bu konuda duyarlı arkadaşların sayısının azımsanmayacak kadar çok olduğunu her geçen gün görünce Türkçe adına daha da umutlanıyorum.

Yazında bana ithaf ettiğin kısımlara gelince. İnternette, özel anlamda sosyal medyada büyük bir kaos ve disiplinsizlik hakim. Bugün üniversite sıralarında oturabilmek için belli elemelerden geçiyoruz. İnternetin ise herkese eşit olarak sunduğu bir imkan var. Facebook, Instagram hesabı herkes açabiliyor ve herkes her istediğini yazım kurallarını hiçe sayara yazıp paylaşabiliyor. İşte tam da bu noktada kirlenen, disiplinsizleşen, sadece tüketime ve eğlenceye dönüşen internet ortamını blogların kurtarabileceğini öne sürdük. Bir blog yazarı olarak sen de iyi bilirsin ki blog, bir disiplin gerektiriyor. İşini iyi yapan, yazılarını ciddiye alarak yazanlar harikulâde bir dijital medya örneği ortaya koyuyor. Fakat bunu Instagram, Twitter, Facebook vb. sosyal ağ hesaplarında göremiyoruz. Başta lise ve üniversite öğrencileri olmak üzere genç neslin -nasıl ki eskiden kurallara uygun iyi kompozisyonlar yazmamız isteniyorsa- blog yazmaya teşvik edilmesi, özendirilmesi gerekiyor. Bir blog da tek başına bir anlam ifade etmiyor; aktarılmak isteneni en iyi şekilde anlatmanın yolu da doğru Türkçeden geçiyor. Senin de yazında örnek verdiğin gibi kötü bir Türkçeyle, üslupla gelişigüzel yazılmış yazılardan oluşan bloglar internetin karanlıklarında kaybolmaya mahkum. Bu sebeple blogları Türkçe kurtaracak. Unutmadan tıpkı Oktay Sinanoğlu gibi Cemil Meriç’in de bir sözünü paylaşayım: Kamusuna uzanan el namusuna uzanmıştır.

“Belki de kaliteli blogları keşfetti, sadece onları takip ediyor. Kendisine bu vesile ile sormuş olayım. Böyle güzel bir liste varsa elinde bunu yayımlasın ve herkes kaliteli bir dille yani güzel bir Türkçeyle kaleme alınmış yazıları okuma imkânına kavuşsun.” demişsin.

Türkiye’de en çok blog takip eden ve okuyan kişi zannediyorum benimdir. Bu hem bloglarla ilgili hazırladığım iki ayrı liste için hem haftalık internet günlükleri için hem de Blog Yazarları Çalıştayı için zaten gerekli bir durum. Blogları çok önemsediğim için Türkçeyi yanlış kullanan blogları bile takip ediyorum. Çok rahatsız edici ve önemli bir hatayla karşılaşırsam diplomanın bana yüklediği sorumluluk gereği uyarıda bulunduğum oluyor. Diğer yandan ‘Gelecek Vaat Eden Bloglar’ listesi 2016 yılının sonuna doğru ortaya çıkmış bir proje. En az altı yıllık blog yazarlarından oluşan 6 kişilik jüri yeni açılmış blogları birçok açıdan inceliyor. İncelenen konulardan biri de Türkçeyi doğru kullanıp kullanmadıkları. O listeye şuradan ulaşabilirsin: http://www.evrengunlugu.net/gelecek-bloglarda/

İlk Türkçe Bloglar Listesinde yer alan bloglar ise 2010 ve öncesi açılmış, kişisel blog özelliği taşıyan ve hâlâ güncellenmeye devam eden bloglardan oluşuyor. Burada maksat Türkçenin nasıl kullanıldığından ziyade Türkiye’nin ilk ve yaşamaya devam eden bloglarının listesini derli toplu ortaya koyabilmek. Ancak çoğu belli bir olgunluğa erişen blog yazarlarından oluştuğu için son derece kaliteli içerikler ortaya koyuyorlar.

Haftalık olarak yayımlamaya çalıştığım ‘internet günlükleri’nde de atıfta bulunduğum blog yazıları zaten iyi, doğru ve kaliteli içeriklerden birer örnek. Bütün bunlar umarım soruna cevap olmuştur.

Yazınla ilgili bana herhangi bir bildirim gelmedi; rastgele gördüm ve görür görmez Twitter’dan paylaştım ancak yoğunluktan henüz yorum yapma fırsatı bulabildim. Türkçe içerikli bloglara katkın için teşekkür ederim.

loxy
loxy
11 Mayıs 2017 12.16

Yazılarımda dikkat etmeye çalışıyorum. Bazı kelimelerin nasıl kullanılması gerektiği konusunda araştırma yapıyorum ama eksik kaldığım nokta hala çok fazla.