Türkçede Sayılar Nasıl Yazılır?

Blogla uğraşan daha genel manada yazıyla uğraşan hemen herkesin bilmesi gereken basit kurallar vardır. Bu kurallara uymak yaptığımız işe saygı göstermek olduğu gibi kullandığımız dile de saygının gereğidir. Hatta biraz daha ileri gidip kendimize saygının da bir göstergesidir diyeceğim. İşte o basit kurallar dizisinden birini daha ele alacağım bu yazıda: “Türkçede sayılar nasıl yazılır?” Çok değil, kısa kısa on, on beş maddeyi sıralayacağım. “Saatler nasıl yazılır, Romen rakamları nerelerde kullanılır?” gibi temel bazı soruların cevabını bulacaksınız.

Daha önce TDK‘nin sayfasından faydalanarak birkaç yazım kuralı yazısı koymuştum sayfaya. Bundan sonra birkaç yazı daha ekleyip bu faslı kapatacağım. Buradaki bilgilerin ve örneklerin tamamı yine TDK’nin sayfasından alıntıdır. Bu kurallar yeni mi icat oldu diye aklınızda herhangi bir soru oluşmasın.

Kuralları okurken lütfen cep telefonuyla konuşmayın, sosyal ağlara takılmayın, trafik işaret ve işaretçilerine uyun! Hazırsanız başlayalım.

• 
  

  Sayılar harflerle de yazılabilir: 

  
  

bin yıldan beri, on dört gün, haf­tanın beşinci günü, üç ayda bir, yüz soru, iki hafta sonra, üçüncü sınıf vb.

Buna karşılık saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır:

17.30’da, 11.00’de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 15 metre kumaş, 1.250.000 kişi vb.

Saatler ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir:

saat dokuzu beş geçe, saat yediye çeyrek kala, saat sekizi on dakika üç saniye geçe, mesela saat onda vb.

Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri harfle yazılabilir:

1 milyar 500 milyon kişi, 3 bin 255 kalem, 8 trilyon 412 milyar vb.

Burada en çok dikkat edilmesi gereken kısım saatlerin yazımıdır. Yukarıdaki örnekte de görüleceği üzere tam saatler yazılırken sondaki sıfırlar okunmaz ve ekler sıfır yokmuş gibi eklenir. 11.00’de, 15.00’te

• Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: 

iki yüz, üç yüz altmış beş, bin iki yüz elli bir vb.

• Para ile ilgili işlemlerle senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır:

650,35 (altıyüzelliTL,otuzbeşkr.)

• Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: 

%25, ‰50 vb.

• Adları sayılardan oluşan iskambil oyunları bitişik yazılır: 

altmışaltı, ellibir, yirmibir vb.

• Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların nu­maralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır: 

II. Dünya Savaşı; XX. yüzyıl; III. Selim, XIV. Louis, II. Wilhelm, V. Karl, VIII. Edward; 1.XI.1928; I. Cilt; I)… II) … vb.

• Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur: 

4.567, 326.197, 49.750.812, 28.434.250.310.500 vb.

Burada Batı dillerinden gelen bir alışkanlıkla sayıların kesirlerini nokta ile ayırıyorsanız kesinlikle yanlış yapıyorsunuz. Üstteki ve alttaki iki maddeye dikkat ediniz. Marketlerin fiyat etiketlerinde gördüğünüz noktalı fiyat yazımlarına itibar etmeyiniz.

• 
  

  Sayılarda kesirler virgülle ayrılır: 

  
  

15,2 (15 tam, onda 2); 5,26 (5 tam, yüzde 26) vb.

• Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösteril­mesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 

15., 56., XX.; 15’inci, 56’ncı, XX’nci vb.

UYARI: Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sa­dece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz: 8.’inci değil 8’inci, 2.’nci değil 2’nci vb.

• Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir: 

2’şer değil ikişer, 9’ar değil dokuzar, 100’er değil yüzer vb.

• Bayağı kesirlere getirilecek ekler alttaki sayı esas alınarak yazılır: 

4/8’i (dört bölü sekizi), 1/2’si (bir bölü ikisi) vb.

• Bir zorunluluk olmadıkça cümle rakamla başlamaz.

Gördüğünüz gibi karmaşık denilebilecek bir durum söz konusu değil. Türkçede sayılar nasıl yazılır denilince artık sizin de söyleyebilecek üç beş cümleniz olacak. Peki, geçmişe dönerek bütün yazılarımızı bu kurallara göre yeniden gözden geçirelim mi? Bu pek mümkün görünmüyor. Ama yeni yorum gelen yazılarınızda gördüğünüz herhangi bir dil bilgisi yanlışını “sonra düzeltirim” diyerek ötelemeden hemen düzeltmek olabilecek en iyi yöntemdir.

Daha önceki yazılarda hangi kuralları ele almıştım? Bilgi olması için bir önceki yazıyı buraya iliştiriyorum.